|
در جلو نماي عمارت اصلي باغ ارم كه مشرف بر باغ است استخر آب نماي بزرگي است كه تصوير عمارت در آن نمايان مي شود . مساحت اين استخر سيصد و سي و پنج متر مربع است و محيط آن را هيجده قطعه سنگ بزرگ و يكپارچه تشكيل ميدهد و احتمالا" مربوط به دوره جاني خان ايلخاني است . استخر باغ ارم سابقا" گودتر بوده ولي در تعميرات اخير پر شده و اكنون عمق آن نيم متر است . كف و اطراف اين استخرهنگام تعميرات چند سال پيش باكاشي سفيد پوشيده شده است .آب روان و زلالي كه از نهر اعظم است پس از گردش در حوضچه حوضخانه وارد جويهاي اطراف استخر مي شود و سپس در جوي عريض خيابان اصلي و جويبار ها به يكديگر خيابانهاي باغ و اطراف باغچه ها روان مي گردد.
هنگام تعمير و باز سازي باغ سه حوض آب نما نيز در اراضي قسمت جديد ضلع شمال غربي ساخته شده است . يك ميدان ورزشي هم در همين قسمت و در شمال ديوار اندرون احداث گرديده است .
درهاي ورودي باغ ارم در ضلع شمالي قرار دارد و به طرف بلوار " ارم " باز مي شود . سر در ورودي اصلي كه به عمارت نزديك است در دهه هاي اخير بر جاي سر در قبلي آن به طرز زيبائي از آجر ساخته شده است . در گاه ديگري هم در همين سمت و در انتهاي باغ قرار دارد كه در سال 1344 هجري قمري ايجاد شده است . بر بالاي جبهه خارجي اين سر در كتيبه اي از سنگ مرمر نصب شده و دو كتيبه كاشي نيز در طرفين آن بچشم مي خورد . عبارت كتيبه وسط كه روي سنگ مرمر با خط نستعليق حك شده باين شرح است " بسم الله الرحمن الرحيم ـ از وزير شه نصيرالملك راد ـ دايما" باغ ارم آباد باد " كتيبه طرف راست : " يا قاسم ـ ارم ذات العماد التي لم يخلق مثلها في البلاد 1344 " كتيبه طرف چپ : " يا عاصم ـ حسبناالله و نعم الوكيل نعم الولي و نعم النصير 1344 "
چنانكه از بيان مؤلف فارسنامه ناصري بر مي آيد در دوره قاجاريه اين باغ حصار و ديواري از " چينه گل " داشته است . در سالهاي بعد همزمان با توسعه فضاي باغ اين ديوار خراب شده و دو ضلع آن را كه مجاور بلوارهاي " ارم " و " آسياب سه تائي " است با نرده هاي آهني محصور كرده اند ، تا بينندگاني كه از حاشيه اين خيابانها مي گذرند از ديدن منظره زيباي باغ محظوظ گردند . قسمتهائي از اين نرده ها با گياهان رونده زيبائي مثل پيچ اناري و پيچ امين الدوله پوشيده شده است .
البته در دوران گذشته كوشكي هم در انتهاي باغ يعني در سمت شرقي آن وجود داشته كه امروزه موجود نيست . به طوريكه دونالدويلبر در كتاب " باغهاي ايران و كوشكهاي آن " نوشته است ، در حدود سال 1945 ميلادي در وسط باغ ديواري ساخته اند كه كوشك و قسمت پائين باغ را مجزا ساخته و اين قسمت باشخاص فروخته شده است و آنها هم كوشك و درختان آن قسمت را از بين برده و در زمين وسيع آن بناهاي مسكوني ايجاد كرده اند . كوشك پائين بدين جهت ايجاد شده بوده كه ساكنان باغ پس از قدم زدن در طول خيابان باغ در آن به استراحت بپردازند .
در وسط باغ ارم خيابان اصلي آن با سمت غربي شرقي احداث شده است كه از مقابل ساختمان و استخر بزرگ آغاز شده و تا انتهاي باغ ادامه دارد . در دو طرف اين خيابان شمشادهاي كوتاه حصاري پرورش داده اند و در وسط آن چنانكه گفته شد از جلو استخر بزرگ تا وسط باغ جوي آبي است كه در وسط باغ به جدول ها و جوي هاي متعدد تقسيم شده و آب روان از آنجا در قسمتهاي ديگر باغ جاري مي گردد . گلكاري هاي اطراف اين جوي بر زيبائي آن افزوده است . در وسط خيابان اصلي آنجا كه جوي آب به شبكه هاي طرفين تقسيم مي شود پله هائي ايجاد شده و ادامه خيابان از پائين پله ها تا انتهاي باغ مسطح و شن ريزي است . دو طرف اين خيابان را سرو ناز ها و درختان تنومند ديگر فرا گرفته است . در پايه يكي از سرو نازهاي خيابان اصلي كه حدود سي متر بلندي آنست تاكي تنومند و كهن وجود دارد كه شاخه هاي آن همچون ساقه پيچك ، چنان بر گرد سرو تابيده و از پاي تا سرآنرا در آغوش گرفته است كه در هيچ باغ ديگري نظير آنرا نمي توان ديد و مخصوصا" در فصل تابستان كه تاك ثمر ببار مي آورد زيبائي آن موجب شگفتي هر بيننده اي است . خيابان وسيع ديگري با جهت شمالي جنوبي در وسط باغ ، خيابان اصلي را قطع ميكند . علاوه براين دو خيابان عريض ، خيابانهاي ديگري هم بموازات اين دو ، در تمام قسمتهاي باغ احداث شده است .
|
